Những vấn đề chung về kế toán các giao dịch ngoại tệ

Thế nào là kế toán các giao dịch ngoại tệ? Hãy cùng Kế toán Đức Minh tìm hiểu những vấn đề chung về kế toán các giao dịch ngoại tệ trong bài viết sau đây nhé!

1. Những khái niệm cơ bản

+ Đơn vị tiền tệ kế toán:  là đơn vị tiền tệ được sử dụng chính thức trong việc ghi sổ kế toán và lập Báo cáo tài chính.

+ Ngoại tệ: là đơn vị tiền tệ khác với đơn vị tiền tệ kế toán của một doanh nghiệp.

+ Tỷ giá hối đoái: là tỷ giá trao đổi giữa hai đơn vị tiền tệ.

+ Chênh lệch tỷ giá hối đoái: là chênh lệch phát sinh từ việc trao đổi thực tế hoặc quy đổi của cùng một số lượng ngoạt tệ sang đơn vị tiền tệ kế toán theo các tỷ giá hối đoái khác nhau, gồm:

- Chênh lệch tỷ giá phát sinh (còn được gọi là chênh lệch tủ giá đã thực hiện) là chênh lệch tỷ giá hình thành khi thực hiện các nghiệp vụ thanh toán hay thu hồi các khoản nợ có gốc ngoại tệ do tỷ giá khi thanh toán (hay thu hồi) khác với tỷ giá hình thành các khoản nợ

- Chênh lệch tỷ giá do đánh giá lại các khoản mục tiền tệ (còn gọi là chênh lệch tỷ giá chưa thực hiện) là chênh lệch tỷ giá hình thành khi đánh giá lại các khoản mục tiền tệ theo tỷ giá cuối kỳ.

+ Tỷ giá hối đoái cuối kỳ: là tỷ giá hối đoái sử dụng tại ngày lập Bảng cân đối kế toán.

+  Các khoản mục tiền tệ: là tiền và các khoản tương đương tiền thực có, các khoản phải thu, hoặc nợ phải trả bằng một lượng tiền cố định hoặc có thể xác định được.

+  Các khoản mục phi tiền tệ: là các khoản mục không phải là các khoản mục tiền tệ.

+ Giá trị hợp lý: là giá trị tài sản có thể được trao đổi hoặc giá trị một khoản nợ được thanh toán một cách tự nguyện giữa các bên có đầy đủ hiểu biết trong sự trao đổi ngang giá.

2. Kế toán ghi nhận ban đầu các giao dịch bằng ngoại tệ

Một giáo dịch bằng ngoại tệ là giao dịch được xác định bằng ngoại tệ hoặc yêu cầu thanh toán bằng ngoại tệ. Bao gồm các giao dịch phát sinh khi một doanh nghiệp thực hiện các nghiệp vụ sau:

+ Mua hoặc bán sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ mà giá cả được xác định bằng ngoại tệ.

+ Vay hoặc cho vay các khoản tiền mà số phải trả hoặc phải thu được xác định bằng ngoại tệ.

+ Trở thành một đối tác (một bên) của một hợp đồng ngoại hối chưa thực hiện.

+ Mua hoặc thanh lý các tài sản, phát sinh hoặc thanh lý các khoản nợ xác định bằng ngoại tệ.

+ Dùng một loại tiền tệ này để mua hoặc bán hoặc đổi lấy một loại tiền tệ khác.

Một giao dịch bằng ngoại tệ phải được hạch toán và kế toán thực tế ghi nhận ban đầu theo đơn vị tiền tệ kế toán bằng việc áp dụng tỷ giá hối đoái giữa đơn vị kế toán và ngoại tệ tại ngày giao dịch.

Tỷ giá hối đoái tại ngày giao dịch được coi là tỷ giá giao ngay. Doanh nghiệp có thể sử dụng tỷ giá xấp xỉ với tỷ giá thực tế tại ngày giao dịch. Ví dụ tỷ giá trung bình tuần hoặc tháng có thể được sử dụng cho tất cả các giao dịch phát sinh của mỗi loại ngoại tệ trong tuấn/ tháng đó. Nếu tỷ giá hối đoái giao động mạnh thì doanh nghiệp không được sử dụng tỷ giá trung bình cho việc kế toán của tuần hoặc tháng kế toán đó.

3. Ghi nhận chênh lệch tỷ giá hối đoái.

Chênh lệch tỷ giá hối đoái phát sinh khi thanh toán các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ hoặc việc báo cáo các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ của một doanh nghiệp theo các tỷ giá hối đoái khác với tỷ giá hối đoái đã ghi nhận ban đầu, hoặc đã được báo cáo trong báo cáo tài chính trước, được xử lý như sau:

+ Trong giai đoạn đầu tư xây dựng để hình thành TSCĐ của DN mới thành lập. Chênh lệch tỷ giá hối đoái phát sinh khi thanh toán  các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ để thực hiện đầu tư xây dựng và chênh lệch tỷ giá hối đoái phát sinh khi đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ cuối năm tài chính được phản ánh luỹ kế, riêng biệt trên Bảng cân đối kế toán. Khi TSCĐ hoàn thành đầu tư xây dựng đưa vào sử dụng thì chênh lệch tỷ giá hối đoái phát sinh trong giai đoạn đầu tư xây dựng được phân bổ dần vào thu nhập hoặc chi phí sản xuất, kinh doanh trong thời gian tối đa 5 năm.

+ Trong giai đoạn sản xuất kinh doanh, kể cả việc đầu tư xây dựng để hình thành TSCĐ của doanh nghiệp đang hoạt động. Chênh lệch tỷ gái hối đoái phát sinh khi thanh toán  các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ và đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ cuối năm tài chính sẽ được ghi nhận là thu nhập, hoặc chi phí trong năm tài chính, ngoại trừ chênh lệch tỷ giá hối đoái mà doanh nghiệp sử dụng công cụ tài chính để dự phòng rủi ro hối đoái.

+ Đối với doanh nghiệp sử dụng công cụ tài chính để dự phòng rủi ro hối đoái thì các khoản vay, nợ phải trả có gốc ngoại tệ được hạch toán theo tỷ giá thực tế tại thời điểm phát sinh. Doanh nghiệp không được đánh giá  lại các khoản vay, nợ phải trả có gốc ngoại tệ đã sử dụng công cụ dụng cụ để dự phòng rủi ro hối đoái.

4. Báo cáo tài chính tại ngày lập Bảng cân đối kế toán

Tại ngày lập Bảng cân đối kế toán các khoản mục liên quan giao dịch ngoại tệ được báo cáo như sau:

+ Các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ phải được báo cáo theo tỷ giá hối đoái cuối kỳ

+ Các khoản mục phi tiền tệ có gốc ngoại tệ phải được báo cáo theo tỷ giá hối đoái tại ngày giao dịch

+ Các khoản mục phi tiền tệ được xác định theo giá trị hợp lý bằng ngoại tệ phải báo cáo theo tỷ giá hối đoái tại ngày xác định giá trị hợp lý.

Hy vọng bài viết trên giúp bạn đọc hiểu hơn về kế toán giao dịch ngoại tệ, cách hạch toán và xử lý cụ thể.

Kế toán Đức Minh chúc bạn đọc thành công!

Huyen Babi

• Chia sẻ
• Tweet