Hướng dẫn quy định - nguyên tắc, cách chuyển lỗ thuế TNDN

Lỗ trong kế toán xảy ra khi căn cứ vào kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong năm cho thấy lợi nhuận kế toán là số âm. Khi phát sinh lỗ doanh nghiệp sẽ được chuyển tiếp khoản lỗ sang các năm tiếp theo khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp trong tương lai. Vậy kế toán cần lưu ý gì khi kết chuyển lỗ để xác định thuế TNDN. Bài viết sẽ trình bày tới bạn đọc cách xác định lỗ, nguyên tắc kết chuyển lỗ theo các quy định pháp luật về thuế hiện hành, kèm theo ví dụ minh họa chi tiết.

1. Cách xác định lỗ khi tính thuế TNDN

Lỗ phát sinh trong kỳ tính thuế là số chênh lệch âm về thu nhập tính thuế chưa bao gồm các khoản lỗ được kết chuyển từ các năm trước chuyển sang

(Khoản 1, Điều 9, Thông tư 78/2014/TT-BTC)

Thu nhập tính thuế trong kỳ tính thuế được xác định bằng thu nhập chịu thuế trừ thu nhập được miễn thuế và các khoản lỗ được kết chuyển từ các năm trước theo quy định.

Thu nhập tính thuế được xác định theo công thức sau:

(Khoản 1, Điều 4, Thông tư 78/2014/TT-BTC)

Trong đó, thu nhập chịu thuế được xác định như sau:

Như vậy, Lãi hay lỗ hoạt động kinh doanh được xác định bằng công thức sau:

• Trường hợp kết quả công thức trên lớn hơn 0 tức là doanh nghiệp có lãi. Lúc này, kế toán kết chuyển lỗ (nếu có) để xác định thu nhập tính thuế như quy định tại Khoản 1, Điều 4, Thông tư 78/2014/TT-BTC.

Trường hợp kết quả công thức trên nhỏ hơn 0, doanh nghiệp có lỗ, khi đó, doanh nghiệp không phải nộp thuế TNDN.

2. Nguyên tắc chuyển lỗ khi xác định thuế TNDN

Nguyên tắc chuyển lỗ khi xác định thuế TNDN được quy định tại Khoản 2, Điều 9, Thông tư 78/2014/TT-BTC, được sửa đổi bởi Điều 7, Thông tư 96/2015/TT-BTC, gồm 3 nguyên tắc như dưới đây:

2.1. Nguyên tắc 1 – Chỉ được chuyển lỗ khi có lãi

Nếu doanh nghiệp có lãi thì được chuyển lỗ và chỉ được chuyển số lãi tối đa bằng số lãi của năm chuyển.

2.2. Nguyên tắc 2 – Số lỗ được chuyển toàn bộ và liên tục 

• Doanh nghiệp tạm thời chuyển lỗ năm trước vào thu nhập của các quý của năm sau khi lập tờ khai tạm nộp quý và chuyển chính thức vào năm sau khi lập tờ khai quyết toán thuế năm (không được chuyển lỗ từ quý sang năm, chi tiết được trình bày tại mục 3.3). 

• Doanh nghiệp có số lỗ giữa các quý trong cùng một năm tài chính thì được bù trừ số lỗ của quý trước vào các quý tiếp theo của năm tài chính đó. Khi quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp, doanh nghiệp xác định số lỗ của cả năm và chuyển toàn bộ và liên tục số lỗ vào thu nhập chịu thuế của những năm tiếp sau năm phát sinh lỗ theo quy định nêu trên.

Ví dụ về chuyển lỗ thuế TNDN giữa các quý

Ví dụ 1:  

Năm 2022, Công ty A có kết quả kinh doanh như sau:

• Quý 1/2022: lỗ 20 triệu 

• Quý 2/2022: lãi 25 triệu

Quý 1 Công ty A không phải nộp thuế vì lỗ. 

Quý 2 công ty A có lãi nên được kết chuyển toàn bộ lỗ ở quý 1 (20 triệu) sang. Sau khi chuyển lỗ, thu nhập tính thuế của Quý 2 chỉ còn 5 triệu. Công ty A tạm tính thuế TNDN phải nộp quý 2 trên, thu nhập tính thuế 5 triệu theo mức thuế suất mà công ty A đang áp dụng.

Ví dụ 2: 

Năm 2022, công ty A có kết quả kinh doanh như sau:

• Quý 1/2022: Lỗ 20 triệu.

• Quý 2/2022: Lãi 12 triệu.

Quý 1, công ty A không phải nộp thuế vì lỗ. 

Quý 2, công ty A có lãi nên sẽ được chuyển lỗ từ quý 1 sang quý 2. Nhưng số lỗ được chuyển tối đa chỉ bằng số lãi, tức là 12 triệu. Sau khi chuyển lỗ thì thu nhập tính thuế bằng 0, công ty A không phải nộp thuế.

Quý 1 lỗ 20 triệu đã được chuyển 12 triệu vào quý 2, còn 8 triệu lỗ công ty A sẽ theo dõi và chuyển vào các quý sau nếu các quý sau đó có lãi.

Như vậy số lỗ được chuyển giữa các quý với nhau và giữa các năm với nhau, không được chuyển lỗ từ quý sang năm mà chỉ có thể chuyển từ năm trước sang quý của năm sau.

2.3. Nguyên tắc 3 – Thời gian chuyển lỗ tính liên tục không quá 5 năm, kể từ năm tiếp sau năm phát sinh lỗ

Doanh nghiệp sau khi quyết toán thuế mà bị lỗ thì chuyển toàn bộ và liên tục số lỗ vào thu nhập (thu nhập chịu thuế đã trừ thu nhập miễn thuế) của những năm tiếp theo. Trường hợp cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, thanh tra quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp xác định số lỗ doanh nghiệp được chuyển khác với số lỗ do doanh nghiệp tự xác định thì số lỗ được chuyển xác định theo kết luận của cơ quan kiểm tra, thanh tra nhưng đảm bảo chuyển lỗ toàn bộ và liên tục không quá 5 năm, kể từ năm tiếp sau năm phát sinh lỗ theo quy định. 

Trường hợp trong thời gian chuyển lỗ có phát sinh tiếp số lỗ thì số lỗ phát sinh này (không bao gồm số lỗ của kỳ trước chuyển sang) sẽ được chuyển lỗ toàn bộ và liên tục không quá 5 năm, kể từ năm tiếp sau năm phát sinh lỗ.

Ví dụ về thời gian chuyển lỗ tối đa 05 năm

Ví dụ 5:

Tại năm 2022, khi cơ quan thuế vào quyết toán, công ty A có phát sinh khoản lỗ của năm 2018 thì khoản lỗ này được kết chuyển toàn bộ và liên tục số lỗ vào thu nhập của những năm tiếp theo. Thời gian chuyển lỗ tính liên tục không quá 5 năm, kể từ năm tiếp sau năm phát sinh lỗ – năm 2019.

Trường hợp khi thực hiện quyết toán thuế năm 2019, công ty đã không thực hiện việc chuyển khoản lỗ của năm 2018 thì công ty thực hiện kê khai bổ sung theo quy định tại Khoản 5 Điều 10 Thông tư 156/2013/TT-BTC ngày 06/11/2013 của Bộ Tài chính để đảm nguyên tắc chuyển lỗ liên tục.

Như vậy để xác định được chính xác số thuế TNDN phải nộp, kế toán cần phải hiểu rõ cách xác định lỗ kết chuyển cũng như nguyên tắc khi thực hiện kết chuyển lỗ. Hy vọng bài viết trên đã giúp các bạn có cái nhìn tổng thể về lỗ kết chuyển khi xác định thuế TNDN. 

• Chia sẻ
• Tweet