Bị đánh nhập viện có được hưởng bảo hiểm y tế hay không – Kế toán Đức Minh.

Trong xã hội hiện đại, bảo hiểm y tế (BHYT) không chỉ là một chính sách an sinh xã hội mang tính nhân văn sâu sắc, mà còn là công cụ hỗ trợ đắc lực nhằm giảm gánh nặng chi phí khám chữa bệnh cho người dân, nhất là trong những tình huống phát sinh bất ngờ như tai nạn, ốm đau, chấn thương. Tuy nhiên, trên thực tế, không phải ai cũng hiểu rõ phạm vi chi trả và điều kiện áp dụng của bảo hiểm y tế, đặc biệt là trong các trường hợp liên quan đến yếu tố pháp lý phức tạp, chẳng hạn như bị hành hung, cố ý gây thương tích dẫn đến phải nhập viện điều trị. Cùng Kế toán Đức Minh tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau đây nhé!

Với nguyên tắc “chia sẻ rủi ro, đóng góp chung, hưởng lợi khi cần thiết”, bảo hiểm y tế không chỉ giúp giảm gánh nặng tài chính cho người bệnh khi phải điều trị tại các cơ sở y tế, mà còn thể hiện tinh thần tương thân tương ái, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, thực tế cuộc sống luôn phát sinh những tình huống phức tạp, vượt ra khỏi khuôn khổ các bệnh lý thông thường – trong đó có các vụ việc người dân bị hành hung, cố ý gây thương tích, dẫn đến phải nhập viện điều trị. Khi rơi vào tình huống như vậy, người bị hại thường không chỉ chịu tổn thương về thể chất và tinh thần, mà còn phải đối mặt với chi phí điều trị lớn, gây áp lực không nhỏ về tài chính. Câu hỏi khiến nhiều người băn khoăn là: Trong trường hợp bị người khác đánh gây thương tích, nạn nhân có được hưởng quyền lợi từ bảo hiểm y tế hay không? Và nếu có, thì điều kiện, mức hưởng và thủ tục sẽ ra sao?

Đây là một vấn đề có tính thực tiễn cao, nhưng lại ít được truyền thông, phổ biến rộng rãi, dẫn đến không ít trường hợp người bị hại tự chi trả toàn bộ viện phí do thiếu thông tin, hoặc bị từ chối chi trả bởi hiểu nhầm về quy định pháp luật. Nhiều người thậm chí cho rằng nếu thương tích có yếu tố hình sự – ví dụ như cố ý gây thương tích – thì phải đợi kết quả điều tra hoặc bản án của Tòa án mới có thể xác định trách nhiệm bồi thường, và bảo hiểm y tế sẽ không tham gia vào quá trình này. Tuy nhiên, theo các văn bản pháp luật hiện hành, đặc biệt là Luật Bảo hiểm y tế năm 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014) và các văn bản hướng dẫn thi hành, người tham gia BHYT vẫn có thể được chi trả chi phí khám chữa bệnh trong nhiều trường hợp bị tai nạn hoặc bị người khác xâm hại về thân thể, miễn là việc điều trị diễn ra đúng quy trình, tại cơ sở y tế hợp pháp và có đủ hồ sơ chứng từ y tế hợp lệ.

1. Hành vi gây thương tích

Đối với thương tích do bị đánh có thể là căn cứ để cấu thành tội danh "Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của người khác theo Điều 134 Bộ luật Hình sự sửa đổi, bổ sung năm 2017". Mức hình phạt phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tỷ lệ tổn thương cơ thể của nạn nhân và các tình tiết định khung tăng nặng. Từ đó, bắt buộc tội phạm phải thực hiện các trách nhiệm pháp lý của mình đối với tội danh này.

2. Thương tích do bị đánh có thể được hưởng bảo hiểm y tế không?

Pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng về quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) trong việc khám, chữa bệnh.

Theo Điều 21 Luật Bảo hiểm Y tế năm 2008, sửa đổi, bổ sung năm 2014, 2024, người tham gia BHYT được Quỹ BHYT chi trả các chi phí khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng, khám thai định kỳ, và sinh con. Đây là một quyền lợi an sinh xã hội, được thực hiện bất kể nguyên nhân gây ra thương tích là gì, trừ một số trường hợp đặc biệt. Điều 23 của Luật BHYT, liệt kê các trường hợp không được hưởng bảo hiểm.

Về vấn đề này, có hai trường hợp chính cần phân biệt:

+ Trường hợp được hưởng BHYT: Người bị thương tích do bị người khác đánh vẫn được hưởng quyền lợi BHYT để thanh toán các chi phí khám, chữa bệnh. Điều này áp dụng khi người bị hại là nạn nhân của hành vi vi phạm pháp luật của người khác và bản thân họ không có lỗi gây ra thương tích. Đây là một quyền lợi an sinh xã hội, được thực hiện độc lập với trách nhiệm bồi thường của người gây thiệt hại. Việc BHYT chi trả các chi phí khám chữa bệnh cho người bị hại không làm giảm nghĩa vụ bồi thường toàn bộ thiệt hại của người gây thương tích theo pháp luật dân sự.

+ Trường hợp không được hưởng BHYT: Quỹ BHYT sẽ không chi trả chi phí khám bệnh, chữa bệnh đối với những tổn thương về thể chất hoặc tinh thần do chính hành vi vi phạm pháp luật của người đó gây ra. Điều này có nghĩa là, nếu người bị thương tích là người có lỗi trong một vụ xô xát, hành vi gây thương tích cho người khác hoặc tự mình gây ra thương tích trong một vụ vi phạm pháp luật, thì họ sẽ không được BHYT chi trả các chi phí điều trị.

3. Trách nhiệm pháp lý

Việc nạn nhân được hưởng bảo hiểm y tế thì không có nghĩa là người thực hiện hành vi sẽ không phải bồi thường dân sự và chịu trách nhiệm hình sự. Bộ luật Dân sự năm 2015 (BLDS 2015) là nền tảng pháp lý cho việc giải quyết các yêu cầu bồi thường thiệt hại. Theo Điều 584 BLDS 2015, trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng phát sinh khi có ba căn cứ: (1) có hành vi xâm phạm, (2) có thiệt hại thực tế xảy ra, và (3) có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi xâm phạm và thiệt hại.

Khi sức khỏe bị xâm phạm, các khoản thiệt hại được bồi thường được quy định cụ thể tại Điều 590 BLDS 2015, bao gồm:

+ Chi phí cứu chữa: Gồm chi phí hợp lý cho việc khám, chữa bệnh, thuốc men, phục hồi chức năng, phẫu thuật (nếu có), vật lý trị liệu, và các chi phí khác liên quan đến quá trình điều trị.

+ Thu nhập bị mất hoặc giảm sút: Bao gồm toàn bộ thu nhập thực tế bị mất trong thời gian không thể lao động do điều trị và phần thu nhập chênh lệch nếu khả năng lao động bị giảm sút sau khi điều trị.

+ Chi phí chăm sóc: Chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc nạn nhân trong thời gian điều trị.

+ Tổn thất tinh thần: Người gây thiệt hại phải bồi thường một khoản tiền để bù đắp tổn thất tinh thần cho người bị hại. Mức bồi thường này do hai bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được, Tòa án sẽ quyết định nhưng mức tối đa không quá 50 lần mức lương cơ sở. Mức này cao hơn nhiều so với quy định cũ trong BLDS 2005, cho thấy sự quan tâm hơn đến thiệt hại phi vật chất.

Hành vi cố ý gây thương tích là một tội danh được quy định tại Điều 134 Bộ luật Hình sự năm 2015 (BLHS 2015). Mức hình phạt phụ thuộc vào tỷ lệ tổn thương cơ thể của nạn nhân và các tình tiết định khung khác như dùng hung khí nguy hiểm, có tính chất côn đồ, hoặc phạm tội đối với người dưới 16 tuổi. Mối quan hệ giữa trách nhiệm hình sự và dân sự trong một vụ việc là sự song hành của hai loại trách nhiệm pháp lý. Hành vi phạm tội hình sự đồng thời là căn cứ để phát sinh trách nhiệm bồi thường dân sự ngoài hợp đồng. Bản án hình sự không chỉ trừng phạt kẻ phạm tội mà còn đóng vai trò là cơ sở vững chắc để xác định lỗi và hành vi gây thiệt hại, giúp đơn giản hóa quá trình tố tụng dân sự sau đó. Trong nhiều trường hợp, việc giải quyết bồi thường dân sự được tiến hành song song hoặc sau khi có bản án hình sự có hiệu lực pháp luật. Điều này giúp các bên không phải tranh cãi lại về căn cứ phát sinh trách nhiệm, mà chỉ tập trung vào việc xác định mức độ và các khoản bồi thường.

4. Tối ưu hóa quyền lợi cho người bị hại

Dựa trên các phân tích pháp lý và thực tiễn, Luật Minh Khuê đưa ra một số lời khuyên để người bị hại có thể tối ưu hóa quyền lợi của mình trong quá trình giải quyết vụ việc

+ Giai đoạn ban đầu: Ngay khi bị thương, người bị hại cần trình báo vụ việc với cơ quan công an gần nhất và đi cấp cứu tại cơ sở y tế. Điều này rất quan trọng để có hồ sơ bệnh án, hóa đơn, biên lai y tế làm bằng chứng ban đầu.

+ Giai đoạn tố tụng: Nộp đơn yêu cầu khởi tố hình sự (nếu đủ điều kiện), yêu cầu cơ quan điều tra trưng cầu giám định thương tật. Kết quả giám định là bằng chứng không thể thiếu để xác định cả trách nhiệm hình sự và dân sự.

+ Thu thập và lưu trữ bằng chứng: Cần cẩn thận lưu giữ tất cả các tài liệu liên quan, bao gồm: hồ sơ bệnh án, hóa đơn y tế, giấy chứng nhận thu nhập bị mất hoặc giảm sút, giấy tờ chứng minh chi phí chăm sóc (nếu có).

+ Thỏa thuận và hòa giải: Khi thương lượng bồi thường, cần liệt kê đầy đủ các khoản chi phí theo Điều 590 BLDS, bao gồm cả chi phí y tế đã được BHYT chi trả. Mọi thỏa thuận cần được lập thành văn bản, có chữ ký của các bên và có sự chứng kiến hoặc xác nhận của cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo giá trị pháp lý.

+ Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý: Trong các vụ việc phức tạp, đặc biệt khi liên quan đến trách nhiệm hình sự và dân sự, việc tìm kiếm sự tư vấn và đại diện của một luật sư chuyên nghiệp ngay từ đầu là vô cùng cần thiết. Luật sư sẽ giúp đảm bảo các quyền lợi được bảo vệ tối đa và tuân thủ đúng trình tự pháp lý.

5.Kết luận

Tổng thể, việc giải quyết các vụ án cố ý gây thương tích đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các quy định của Bộ luật Hình sự, Bộ luật Dân sự và Luật Bảo hiểm y tế. Trách nhiệm hình sự và trách nhiệm dân sự là hai khía cạnh pháp lý độc lập nhưng có mối liên hệ mật thiết, trong đó bản án hình sự có thể là căn cứ vững chắc để xác định nghĩa vụ bồi thường dân sự. Để bảo vệ tối đa quyền lợi của mình, người bị hại cần nắm rõ các quy định pháp luật và tuân thủ đúng trình tự thủ tục, từ việc trình báo vụ việc, thu thập đầy đủ bằng chứng, đến việc tìm kiếm sự tư vấn chuyên nghiệp khi cần thiết.

Bạn đọc có thể tham khảo thêm các bài viết có liên quan:

>>> Người bệnh tự mua thuốc được bảo hiểm y tế chi trả như thế nào?

Kế toán Đức Minh chúc bạn đọc thành công!

-Ms Le-

• Chia sẻ
• Tweet